Vipassana meditatie

Ik heb het overleefd! 10 dagen mediteren, 10 dagen gehele stilte, 10 dagen geen telefoon, iPad of boek lezen, 10 dagen met mezelf bezig zijn. Ik heb nog even getwijfeld of ik hier daadwerkelijk een verslag van wilde maken. Iedereen heeft een beeld bij mediteren en ik wil niet dat mijn verslag dit beeld geheel veranderd. Het is mijn ervaring en de manier hoe ik ermee omgegaan ben. Dit wil absoluut niet zeggen dat dit de goede manier is. Ik wil dan ook benadrukken dat dit verslag meer over mij dan over het mediteren zegt en het absoluut niet mijn bedoeling is om me tegen iets of iemand af te zetten.

Goed, terug naar het begin. Ik werd op woensdagmiddag om 4 uur opgehaald door een shuttlebus. De cursus werd gegeven in Kaukapakapa, ongeveer een uur ten noorden van Auckland. Op het moment dat we aankwamen kon alles beginnen. We moesten inchecken en nogmaals alle regels doorlezen en deze aanvaarden. Vandaag zouden we nog een (licht) diner krijgen, de rest van de dagen helaas niet meer. Na het inchecken kregen we allemaal onze eigen kamer toegewezen (er deden zo'n 50 vrouwen en ongeveer 30 mannen mee) en daarna kregen we een praatje over wat er ongeveer van ons verwacht werd. Nadat alles wel duidelijk was, begonnen we met ons eerste meditatie uur, waarna de cursus officieel begonnen was en we ook meteen ons bed in konden duiken.

Vipassana is 1 van de meest gebruikte meditatietechnieken in India. Het is zo'n 2500 jaar geleden ontdekt door Gotama the Buddha. Het woord Vipassana betekent dat je de dingen ziet zoals ze werkelijk zijn. Deze techniek is universeel en kan door iedereen beoefend worden. Het is geen religieus geloof en het gaat ook niet tegen andere geloven in. Het is zelf beter worden door zelf observatie. We hadden ons te houden aan een aantal voorschriften, de belangrijkste waren de volgende;
Je moet je onthouden van het doden van elk levend wezen (dus ook insecten!)
Je moet je onthouden van stelen
Je moet je onthouden van alle seksuele activiteiten
Je moet je onthouden van het vertellen van leugens
Je moet je onthouden van alle bedwelmende middelen

Daarnaast waren er nog meer regels. Zo was er geen contact met de buitenwereld mogelijk, we moesten alles inleveren. Overigens had je ook geen bereik met je mobiel, dus veel maakte het niet uit. Er mochten geen religieuze objecten meegebracht worden, je kleren moesten in ieder geval je knieën en schouders bedekken, mannen en vrouwen waren gescheiden, je mocht niet schrijven, lezen of muziek luisteren, je mocht niet aan enige vorm van sport doen (geen yoga, hardlopen of wat dan ook) en als laatste heerste er edele stilte, wat inhoudt dat je met niemand mag praten en elkaar ook niet mag aanraken, je mag niet naar elkaar kijken of elkaar ergens op wijzen. Juist, klinkt het al als een gevangenis? Toen me dit allemaal nog een keer werd uitgelegd, vroeg ik me serieus af waarom ik me hier ook alweer voor had opgegeven. Maar ach, je leeft maar 1 keer en elke ervaring is er 1, dus gaf ik het een kans. Ons dagelijkse schema zag er als volgt uit;
04.00 - 04.30 Ochtendbel, wakker worden
04.30 - 06.30 Mediteren in je eigen kamer of in de hal
06.30 - 08.00 Ontbijtpauze
08.00 - 09.00 Groepsmeditatie in de hal
09.00 - 11.00 Mediteren in je eigen kamer of in de hal
11.00 - 12.00 Lunchpauze
12.00 - 13.00 Rust
13.00 - 14.30 Mediteren in je eigen kamer of in de hal
14.30 - 15.30 Groepsmeditatie in de hal
15.30 - 17.00 Mediteren in je eigen kamer of in de hal
17.00 - 18.00 Theepauze
18.00 - 19.00 Groepsmeditatie in de hal
19.00 - 20.15 Lezing in de hal
20.15 - 21.00 Groepsmeditatie in de hal
21.00 - 21.30 Tijd voor vragen aan de lerares
21.30 - 04.00 Bedtijd, lichten uit

In totaal zo'n 11 uur mediteren per dag, de rest bestaat uit eten of niks doen. De oplettende lezer zal het al gezien hebben, maar er was dus geen avondeten pauze. Om 11 uur kregen we een warme lunch en om 5 uur was het een kop thee met fruit. Natuurlijk doe je niet veel op een dag, maar ik had elke avond gigantische trek en ik ben dan ook (opnieuw) weer een aantal kilo's kwijt. Overigens konden we de hele dag door niks anders drinken dan water, thee of oploskoffie en aangezien ik geen koffie lust, is m'n lichaam behoorlijk gereinigd de afgelopen dagen. Qua eten was het voor mij maar beter dat je niet mocht praten en dat ik meer dan de helft van de keren geen idee had wat ik aan het eten was. Ik denk niet dat er anders een hap van genomen had. Nu ben ik er wel achter gekomen dat honger rauwe bonen zoet maakt en dat zout en peper een grandioze smaakverandering te weeg kunnen brengen. Over werkelijk alles gooide ik wat zout en peper zodat ik in ieder geval at.

Toen de eerste officiële dag begon, was het behoorlijk vroeg. 4 uur is niet een tijd dat ik normaal gesproken opsta. Ik besloot om de eerste dag maar te gaan mediteren in hal, anders zou ik waarschijnlijk meteen weer in slaap vallen. Tijdens de groepssessies zat er een lerares helemaal voorin de hal, maar tijdens de 'eigen' meditatiesessies was zij er niet. We hadden allemaal een kussen op de grond toegewezen gekregen en er waren nog veel meer kussens en dekens beschikbaar om je eigen comfortabele plekje te creëren. Er is een soort ongeschreven officiële meditatiehouding, waarbij je je benen gekruist voor je houdt. Ik ben zo stijf als een hark en hield dit dan ook niet veel langer dan 10 minuten vol. Uiteraard is dit een kwestie van wennen en oefenen, maar het was hier ook geen probleem om met je benen opgetrokken voor je te zitten. We hadden de avond ervoor te horen gekregen dat we de komende dagen alleen maar op onze ademhaling moesten letten. Zorg dat je je gedachten bij je ademhaling houdt en laat je geest je niet afleiden. Omdat mediteren iets is dat je met je ogen dicht doet, was het voor mij deze ochtend vooral een gevecht tegen het niet in slaap vallen. We mochten af en toe even op staan om onszelf wakker te houden, maar moesten zelfs dan proberen om verder te mediteren. Ik probeerde het zo goed en zo kwaad als het ging, maar moest behoorlijk wat keren opstaan om dit door te krijgen. Uiteindelijk besloot ik het laatste half uur maar in m'n kamer te mediteren omdat ik gek van mezelf werd. Uiteraard hielp dit ook niet echt, maar het was gelukkig al bijna tijd om te gaan ontbijten. Het ontbijt was simpel, maar goed. Er was brood, jam, pindakaas en nog wat muesli met yoghurt en ook hier al fruit. Na het ontbijt ben ik wat gaan rondwandelen in de tuin. Er was een soort van klein wandelpaadje en ik was wel benieuwd hoelang dat zou duren. Na 5 minuten stond was ik al aan het einde, het stelde echt niks voor, maar ik nam mezelf wel voor om vanaf nu elke pauze dit pad op en neer te lopen, zodat ik in ieder geval nog iets van lichaamsbeweging kreeg. Daarna begon onze groepssessie. Hier was eigenlijk niks anders aan de eigen sessie, alleen zat de lerares nu vooraan. Ik had verwacht nog wat uitleg of iets te krijgen, maar niks daarvan. Wel was er tijdens de groepssessie een soort gezang om het in te luiden en ook om het uur af te sluiten. De dag kabbelde zo voort en langzaamaan kwam ik tot de ontdekking dat dit toch wel eens zwaar zou kunnen gaan worden. Ik had last van m'n rug en alles deed pijn. 's Middags vroeg ik of het mogelijk was om een rugsteuntje te krijgen en het bleek dat ik niet de enige was. Er zaten 's avonds ongeveer 15 mensen met een rugsteuntje, waardoor het zitten wel wat beter werd. Als 1 van de laatste dingen van de dag kregen we nog een lezing. Ik had deze lezing in een andere ruimte, zodat ik hem in het Nederlands kon volgen. Ik zat hier met nog 8 andere buitenlanders, allemaal met onze eigen microfoon en dus onze eigen taal. In de lezingen werd een hoop verteld over Vipassana, Boeddha en waarom mensen deze cursussen volgen.

Er is een hoop ellende in de wereld waardoor mensen zich ellendig voelen. Maar uiteindelijk komt het erop neer dat je zelf voor al je ellende zorgt. Je kunt eruit komen door het beoefenen van Vipassana, maar dan moet je wel beloven om alle regels na te leven. Het was een lezing met een hele monotone stem en er werd zo vaak gezegd dat de wereld vol met ellende zat, dat ik me ging afvragen of ze het over een andere wereld hadden. Tuurlijk zijn er tegenslagen en gaat het leven lang niet altijd zoals je zou willen, maar dit was wel heel erg zwart-wit. Vipassana leert je om je geest in een gelijkmoedige toestand te brengen. Het komt er op neer dat je niet meer reageert op de ellendige dingen. Dit is goed te aanvaarden, maar ze vergeten even te vermelden dat dit dus ook geld voor alle plezierige ervaringen. Hier mag je dus ook niet meer op reageren.

De tweede dag heb ik het een half uurtje volgehouden in de meditatiehal 's ochtends vroeg en ben daarna weer m'n bed ingedoken, ik was gebroken. Om half 7 ging de wekker weer en was ik fris en fruitig voor het ontbijt. Ik had op dag 1 al een regel gebroken. Heel slecht, maar er gingen zoveel gedachten door m'n hoofd dat ik er een aantal van heb opgeschreven, anders zou ik gek worden. Verder verliep de dag vrijwel hetzelfde als de dag ervoor, met opnieuw een lezing aan het einde van de avond. Ik was het met bepaalde dingen uit de lezing absoluut niet eens en het begon voor mij ook een beetje te zweverig te worden. Ze begonnen te praten over vorige levens, leven na de dood en het licht dat je ziet als je verlicht bent, met alle respect naar een ieder ander, maar ik heb hier helemaal niks mee en dan raak ik m'n aandacht al snel kwijt. Ik besloot deze cursus enigszins op mijn eigen manier te gaan inrichten...

Vanaf de volgende morgen heb ik de ochtendsessies overgeslagen. Uiteraard ging mijn wekker wel om 4 uur, heb ik me aangekleed, ben naar het toiletgebouw gelopen en vervolgens weer terug naar mijn kamer om m'n bed in te duiken. Na het ontbijt liep ik mijn rondje en begon de groepssessie. Alle groepssessies waren verplicht en deze heb ik ook netjes uitgezeten en ook een poging tot mediteren gedaan. De overige tijd, waarbij je zelf mocht mediteren, deed ik vaak half in de hal en half in mijn kamer. In de hal zat ik netjes met mijn ogen dicht, maar was ik niet meer met mijn ademhaling bezig. Ik liet mijn gedachten de vrije loop en heb gewoon veel nagedacht. Zodra ik het niet meer hield ging ik terug naar mijn kamer en ben ik op bed gaan liggen. Gewoon met mijn ogen open en ook hier heb ik veel nagedacht. Op deze manier zorgde ik er in ieder geval voor dat ik het makkelijker vol zou houden de komende dagen, anders was ik waarschijnlijk al snel heel hard weggerend.

Op dag 4 kregen we Vipassana uitgelegd. Hierbij ga je letten op de gewaarwordingen op je lichaam. Of deze nou plezierig of onplezierig zijn, je moet ze negeren. Vanaf dag 4 mochten we ook niet meer bewegen tijdens de groepssessies. Het was een uur lang net zo stil als een standbeeld zitten. Na 3 dagen hield ik dit ongeveer 50 minuten vol, daarna moest ik echt weten hoe laat het was of verzitten. Bij Vipassana gaat het erom dat alle gewaarwordingen tijdelijk zijn, ze komen en gaan, komen en gaan, komen en gaan. Je mag er daarom geen aandacht aanbesteden. Je begint met een klein gedeelte van het lichaam en breidt dit gedurende de dagen uit naar een steeds groter gedeelte. Ik kwam er steeds meer en meer achter dat dit toch niet echt iets voor mij is, helemaal het feit dat je geen contact met iemand hebt, zelfs geen dank je wel of gezondheid mag zeggen vond ik maar niks. Maar ik wilde het afmaken, opgeven was voor mij geen optie. Ondertussen waren er wel al 4 andere vrouwen gestopt, maar ik besloot het op mijn eigen manier vol te houden. Naar de wc om te plassen werd een uitstapje. Dit was het enige dat toegestaan was tijdens het mediteren. Ik ging gemiddeld ongeveer 18 keer per dag naar de wc en was aan het einde van de cursus verbaasd dat het nog steeds niet schraal was daar beneden ;-). Het werd een sport om zo langzaam mogelijk neer het toiletgebouw te lopen en vervolgens ook zo langzaam mogelijk weer terug.

Om de paar dagen riep de lerares ons bij zich om te vragen hoe het ging met de voortgang. Vaak praatte ik maar een beetje mee met de rest van het groepje. Maar aangezien mediteren iets is dat je zelf doet en ook voor jezelf doet, heb je uiteindelijk alleen jezelf ermee.
Ergens halverwege was Sebas nog jarig. Het is dan wel heel erg vreemd dat je helemaal niet in de gelegenheid bent om hem te feliciteren. Ik heb in gedachten een verjaardagsliedje geneuried, maar ik geloof niet dat deze over is gekomen, haha.

Na de 6de dag ging ik me langzaamaan vervelen. Zelfs m'n gedachten raakten na een tijdje een soort van op. Ik heb veel nagedacht over m'n leven en waar ik ben. Ik kwam erachter dat ondanks de tegenslagen die ik heb gekend, ik blij ben met waar ik nu ben. Tuurlijk heeft iedereen tegenslagen en rotperiodes, zo heb ik die ook gehad en er zullen er ook nog volgen, maar uiteindelijk zijn dit ook de dingen die je maken zoals ik nu ben. Ze hebben me geleid naar Saenden, m'n voetbalclub en naar Ibis, het hotel waar ik gewerkt heb. Ik heb bij beide een hoop geleerd en zij zijn belangrijk geweest in het vormen van hoe ik nu ben. Hoewel ik, zelfs na 8 jaar, nog steeds geen stervoetballer ben (woorden van de voorzitter ;-)) ben ik Saenden wel als mijn tweede huis gaan zien. Het is een gezelligheidsvereniging en ondanks dat we allemaal ons uiterste best doen, maakt het niet uit of we winnen of verliezen. We zorgen dat we de derde helft winnen en dit tezamen met alle feestjes, weekendjes weg en de meiden maken dat ik hier nu ongeveer elke zondag doorbreng. Bij het ibis kwam ik als een schuchter vogeltje binnen, maar zij gaven mij de kans om door te groeien, te werken en studeren, trainingen te volgen en ook hier gingen we vaak op stap met collega's. Ik groeide en heb er met een stuk meer zelfverzekerdheid afscheid genomen en de enige reden daarvoor was mijn reis. Ik kwam tot de conclusie dat ik door mijn ouders een redelijk onbezorgde jeugd heb gehad en dat de dingen waar je over klaagt of zeurt er eigenlijk niet echt toe doen. Daarbij besefte ik heel goed dat dit is hoe ik er nu, na 6 dagen van algehele stilte en totaal in jezelf gekeerd zijn, in sta en dat ik dit over een week allemaal alweer vergeten ben. Het is net zoiets als op vakantie gaan naar een heel arm land. Zodra je thuis komt ben je weer dankbaar voor alles wat jij wel hebt wat daar niet was, maar na een tijdje vergeet je dit en neemt de dankbaarheid af. Ik heb daarom besloten om dit verslag te typen en daar iets meer persoonlijke dingen in op te nemen dan noodzakelijk, gewoon om het allemaal iets duidelijker te maken wat het met je doet, maar ook om het zelf later nog eens terug te lezen.

Vanaf dag 7 heb ik eigenlijk geen zin meer. Ik wordt rusteloos en wil naar huis, echt naar huis. Ik wordt het zat om steeds maar stil te zijn, elkaar niet te mogen aankijken en alleen maar naar lezingen over ellende te luisteren. Waarschijnlijk komt dit ook mede omdat ik niet volledig mediteer. Ik heb niet het gevoel dat mijn meditatietechniek beter wordt, maar dat kan ook niet echt anders omdat ik niet alle meditatie uren gebruik zoals dat zou moeten.

Op dag 9 heb ik voor het eerst sinds ik op reis ben heimwee. Na 7 maanden van huis is dit een rare gewaarwording. Ik heb eigenlijk geen trek, maar dwing mezelf te eten. Ik mis thuis en wil het liefst zo snel mogelijk op het vliegtuig stappen om weer in Nederland te zijn en iedereen te kunnen knuffelen. Helaas is dit niet mogelijk en weet ik mezelf ervan te overtuigen dat ik het nog een dag kan uithouden.

Dag 10 blijkt helemaal anders te zijn dan de voorgaande dagen. Na de ochtend groepsmeditatie mogen we weer praten. Deze dag dient als een soort schokbreker. Het kan voor veel mensen een hele schok zijn om na 10 dagen in absolute stilte weer de 'gewone' wereld te moeten betreden. Rond half 10 komt iedereen langzaam opgang, en nadat de eerste woorden gesproken zijn barst iedereen los. Na 9 volle dagen bijna 24 uur op elkaars lip te hebben gezeten, heb je het idee dat je de mensen al kent. Het is vreemd, aangezien je geen idee hebt gehad hoe mensen heten, ga je op zoek naar andere herkenningspunten en ga je mensen herkenen aan hun slippers. Nu komen er namen bij die slippers. Aangezien iedereen hetzelfde heeft meegemaakt voelen we ons allemaal heel erg verbonden en weten we precies hoe een ander zich voelt. De deuren in de ontbijtzaal zijn opengezet, waardoor we ook de gelegenheid krijgen om met de mannen te praten. Bijna iedereen vond het een goede, maar vooral zware ervaring. Vandaag komt er niet zoveel meer van mediteren, behalve de groepssessies, die zijn verplicht en moeten we volgen, de rest van de tijd mogen we relaxen. Ook krijgen we vanavond een soort van licht diner, soep met een broodje, het is in ieder geval iets. Nu iedereen weer mag praten, lijkt het eerder een gezellig schoolreisje dan een meditatiecursus. Je komt van alles over elkaar te weten en ontmoet veel mensen. Dit is ook het moment waarop ik bijna, let op, bijna, vergeet dat het de afgelopen 9 dagen eigenlijk best zwaar voor me is geweest. Ze zeggen wel eens dat de eerste en laatste indruk het zwaarst tellen en ik ben het hier wel mee eens. Het feit dat we weer mogen praten maakt zoveel goed. Het kost overigens wel een hoop energie om weer te moeten praten. Dat klinkt misschien raar, maar je geest moet zich weer gaan concentreren op stemmen en je moet je stembanden weer gaan gebruiken en beide worden lui na 9 dagen ongebruikt te zijn. 's Avonds val ik dan ook al snel in een diepe slaap, nog 1 nachtje!

De allerlaatste dag bestaat alleen nog uit een lezing om kwart voor 5 in de morgen. Deze lezing is een afsluiting van waar we elke avond naar geluisterd hebben. Er wordt ons verteld dat we vanaf nu elke ochtend en avond minstens een uur moeten mediteren. Allemaal leuk en aardig, maar daar begin ik niet aan. We hebben nog een laatste ontbijt en dan mogen we onze tas gaan inpakken en onze kamer gaan schoonmaken. Ik besluit nog te helpen om het toiletgebouw schoon te maken, tenslotte was ik 1 van de veelgebruikers ;-). Rond half 10 kwam de shuttlebus weer voorrijden om ons mee terug te nemen naar Auckland. Ik ben blij dat het erop zit en ik weer mag deelnemen aan het dagelijkse leven, maar tegelijkertijd voelt het als een zwaar afscheid. Het is een dubbel gevoel waarbij de blijdschap toch wel overheerst.

Als laatste wil ik graag nog een paar opmerkelijke (althans, dat vond ik) uitspraken van de lezingen met jullie delen. Misschien maakt het ook iets meer duidelijk waarom ik halverwege besloot dat mediteren (of wellicht deze manier van meditatie) niks voor mij is;
Jullie zitten in een gevangenis met ieder een eigen cel. De komende 10 dagen mogen jullie onder geen voorwaarde het terrein af.
Waarom vieren we verjaardagen? Mensen beseffen niet dat ze eigenlijk het feit dat ze weer een jaar dichter bij de dood zijn aan het vieren zijn.
Ik ben niet dezelfde persoon als toen ik geboren werd. Zelfs niet dezelfde als een jaar geleden, gisteren of een minuut terug. Uiteraard groeien we lichamelijk, maar onze geest sterft elke seconde een heleboel keer en wordt door nieuwe stroompjes weer opgewekt. Het lichaam bestaat uit golfjes die steeds afsterven en weer opnieuw aangevoerd worden.
Men vindt andermans haar of nagels mooi, maar zodra er een haar of nagel in je eten zit is het opeens vies geworden. Iets is dus alleen mooi zolang het 1 geheel is, zoals een bos haar of nagels die vastzitten aan je vingers. (Oké, dit is wel waar ;-))
Zodra je geboren wordt begint de ellende. Je ontwikkeld verlangen en afkeer. De hele wereld is hierdoor 1 grote ellende.
Je hebt allemaal slapende vulkanen in je hoofd die door iets of iemand tot uitbarsting kunnen komen en dan is er een woedeuitbarsting met haat en moorden tot gevolg (tsja, iets ertussen in bestaat gewoon niet...)
Zelfs moordenaars kunnen Vipassana beoefenen en uiteindelijk helemaal bevrijd zijn. Ze moorden omdat er teveel ellende in hun hoofd zit en dat moet eruit. Zodra ze bevrijd zijn voelen ze alleen nog maar liefde voor andere mensen.
Ellende heb je zelf in de hand, het is een geschenk. Mensen komen op je af en willen je een 'geschenk' van beledigingen geven. Je zou dan moeten glimlachen en zeggen; 'Bedankt voor je geschenk, maar ik neem het niet aan.' Hiermee doet het je geen pijn omdat het niet binnenkomt bij je geest en wordt je dus niet boos of terneergeslagen. Je wordt op deze manier een gelukkig mens.

Dit verslag is een ander soort dan wat jullie van me gewend zijn. Het is iets persoonlijker en een andere manier van schrijven. Dit is alleen omdat ik jullie wilde meegeven hoe ik het ervaren heb. Ik wil dan ook nogmaals benadrukken dat dit mijn manier is geweest en dat dit verslag eigenlijk niet zoveel weergeeft van het werkelijke mediteren. Als er mensen serieus geïnteresseerd zijn in mediteren, schroom dan niet om me iets te vragen. Tevens kunnen jullie ook nog een kijkje nemen op de website; www.dhamma.org.
Ik ben blij dat ik deze ervaring kan afstrepen op mijn 'ooit-te-doen-lijst', maar ik ben nog veel blijer om m'n reis weer met een heldere geest voort te kunnen zetten. Ik hou jullie op de hoogte van de rest van mijn avonturen!

Liefs